هاشمی متولد 1313 در نوق کرمان بود. فرزند حاج میرزا علی و ماه بیبی. او تحصیلات ابتدایی را در بهرمان گذراند و پس از آن عازم قم شد تا در حوزه علمیه به تحصیل علوم دینی بپردازد. هاشمی در محضر اساتیدی چون امام خمینی (ره) و آیات بروجردی، مرعشی، منتظری، گلپایگانی، محقق داماد و ... تلمذ کرد و به قول خودش از همان ابتدا شیفته امام (ره) شد.

 

پس از قیام خونین 15 خرداد و تبعید امام، هاشمی به یکی از اصلی ترین رابطان امام در ایران و از حامیان انقلابیون بدل شد. از دستگیری در زمستان 43 پس از تظاهرات مسجد بالاسر قم تا پیروزی انقلاب اسلامی بارها توسط ساواک دستگیر، زندانی و شکنجه شد که آخرین آن دوران سه ساله زندانش از سال 54 تا آبان 57 بود. پیش از آن هم با گذرنامه جعلی به چند کشور خارجی سفر کرد تا با انقلابیون خارج از کشور ارتباط برقرار کند؛ از ژاپن تا اروپا.

تنها چندماه بعد از آزادی هاشمی از زندان، انقلاب اسلامی به پیروزی رسید و او به عنوان یکی از مبارزین اصلی در صف اول انقلاب جای گرفت و با حکم امام عضو شورای انقلاب شد. عضویت در مجلس خبرگان قانون اساسی، سرپرستی وزارت کشور در آبان 58 با حکم امام از مناصب ابتدایی او بود.

با بالا گرفتن ترورهای اوایل انقلاب، هاشمی هم هدف گروهک های معاند قرار گرفت و در خرداد 58 در خانه اش به ضرب گلوله گروهک فرقان از ناحیه کبد مجروح شد اما به قول امام " در راه هدف تا نزدیکی شهادت به پیش رفت" ولی زنده ماند تا انقلاب یکی از استوانه های خود را از همان ابتدا از دست ندهد.

 

او که پیش از انقلاب یکی از پایه گذاران جامعه روحانیت مبارز تهران بود پس از انقلاب هم از موسسین حزب جمهوری اسلامی شد و برای پیش نیامدن شائبه در اسفند 58 از سرپرستی وزارت کشور استعفا داد تا کاندیدای مجلس اول شود و به عنوان رئیس اولین مجلس جمهوری اسلامی طرح عدم کفایت سیاسی بنی صدر را به تصویب برساند.

 

با آغاز جنگ تحمیلی، در مهر 61 با حکم امام نماینده ایشان در شورای عالی دفاع شد و تا پایان دوران دفاع مقدس یکی از اصلی ترین افراد در رهبری دفاع مقدس به حساب می آمد.

 

پس از درگذشت امام خمینی(ره) در 14 خرداد 68، در روزتاریخی مجلس خبرگان که هاشمی نایب رئیس آن مجلس بود با حمایت از آیت الله خامنه ای توانست بدخواهان نظام را ناامید کند و مساله رهبری پس از امام (ره) به سرعت حل شود.

 

هاشمی در سال 68 به عنوان چهارمین رئیس جمهوری اسلامی ایران انتخاب شد و با انتخاب در دوره بعد، تا سال 76 ریاست دولت سازندگی را برعهده داشت. او پس از آن از سوی رهبر معظم انقلاب به عنوان رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام انتخاب شد که تا روز درگذشتش در این سمت باقی ماند.

 

هاشمی در انتخابات مجلس ششم از سوی جناح راست مورد حمایت قرار گرفت اما در تهران سی ام شد و از حضور در این مجلس انصراف داد. او در انتخابات ریاست جمهوری سال 84 همراه با محمود احمدی نژاد به دور دوم راه یافت اما شکست خورد.

در جریان انتخابات سال 88 و در مناظره های انتخاباتی، محمود احمدی نژاد اتهاماتی را نسبت به خانواده هاشمی وارد ساخت که البته هاشمی فرصت دفاع از خود را پیدا نکرد. او که سال ها امام جمعه موقت تهران بود باز هم برای کم شدن تنش ها بعد از حوادث سال 88، در 26 تیر 88 برای آخرین بار در نماز جمعه تهران خطبه خواند و خواستار دلجویی از آسیب دیدگان حوادث آن روزها شد.

آیت الله هاشمی رفسنجانی از ابتدای تشکیل مجلس خبرگان رهبری تا امروز به عنوان نماینده خبرگان در این مجلس حضور داشت و پس از درگذشت آیت الله مشکینی در اسفند 87 به ریاست این مجلس رسید اما با پیش آمدن حوادث سال 88 و برای کمتر شدن تنش‌ها از ریاست در دوره بعدی مجلس خبرگان انصراف داد تا آیت الله مهدوی کنی رییس خبرگان شود. با درگذشت آیت الله مهدوی کنی هاشمی در اسفند 93 این بار نتوانست در مقابل آیت الله یزدی به پیروزی برسد تا آیت الله یزدی رییس مجلس خبرگان شود.

 

 

هاشمی در سال 92 هم برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرد اما صلاحیتش مورد تایید شورای نگهبان قرار نگرفت ولی با این وجود با حمایت از حسن روحانی توانست یکی از عوامل پیروزی او در انتخابات 92 شود.

این‌ها تنها برخی از مناصب دولتی هاشمی رفسنجانی بود. از زمانی که او در هیات موسس جامعه روحانیت مبارز که یک تشکل دست راستی به حساب می‌آید حضور داشت تا زمانی که با حضور در انتخابات 84 و 92 مو

 

رد حمایت جناح چپ قرار گرفت همیشه تلاش کرد در مرز باریک بین این دو جناح اصلی کشور حرکت کند.

 

 

درباره هاشمی رفسنجانی انواع شایعات و ابهامات مطرح است اما عملکرد او در دوران 37 ساله انقلاب اسلامی و پیش از آن در دوران مبارزه با رژیم شاه نشان می‌دهد که همواره از اصلی‌ترین حامیان انقلاب اسلامی و نظام جمهوری اسلامی بوده است. این جمله امام (ره) که "بدخواهان باید بدانند هاشمی زنده است چون نهضت زنده است". در پیامی که پس از ترور هاشمی از سوی رهبر فقید انقلاب منتشر شد، شاید موید این حرف باشد. هرچند هاشمی امروز دیگر زنده نیست اما نهضتی که از پایه گذارانش بوده همچنان زنده است.

 

 

آیت الله اکبر هاشمی رفسنجانی را می توان پدر معنوی اعتدالیون ایران نامید. مردی که در خرداد 58 و پس از ترور نافرجامش در بیمارستان شهدای تجریش بستری شد امروز درست در همان بیمارستان دعوت حق را لبیک گفت. هاشمی که همواره در صحبت‌هایش از امیرکبیر به عنوان یک قهرمان نام می برد و حتی کتابی تحت عنوان "امیرکبیر یا قهرمان مبارزه با استکبار" نوشته بود، درست یک روز پیش از تاریخ درگذشت امیرکبیر از دنیا رفت تا جمهوری اسلامی یکی از استوانه‌های اصلی خود را از دست بدهد.